Fundusz Spójności powstał na mocy traktatu z Maastricht z 1991 roku o utworzeniu Unii Europejskiej. Został powołany w celu zmniejszenia różnic w poziomie gospodarczo – społecznym krajów i regionów Unii Europejskiej pojawiających się wraz z przyjmowaniem do Unii kolejnych państw członkowskich, o wynikach odbiegających od osiąganych przez państwa rozwinięte. Wyrównanie poziomu rozwoju społeczno – gospodarczego wymagało od tych państw dużych inwestycji i zaangażowania znacznych środków na rozwój oraz modernizację infrastruktury transportowej i ochrony środowiska.
Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych.
Celem nadrzędnym funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej. Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów.
W ramach ochrony środowiska współfinansowanie z Funduszu Spójności mogą uzyskać inwestycje z takich dziedzin jak:
- poprawa jakości wód powierzchniowych,
- polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do picia,
- racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
- poprawa jakości powietrza,
- zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Wsparcie na duże projekty inwestycyjne z zakresu ochrony środowiska mogą uzyskać jednostki samorządu terytorialnego, tworzone przez nie związki gmin lub inne podmioty publiczne, np. przedsiębiorstwa komunalne będące własnością gminy. (na podstawie: www.funduszspojnosci.gov.pl)
